Στην εφημερίδα της Κατοχής «Οινιάδες» έχουν γραφεί αρκετά για την κυρα-Βασιλική και τον Πύργο της Κατοχής.
Θάθελα και εγώ από τη μεριά μου και από το αρχείο μου νά δημοσιεύσω μερικά ανέκδοτα έγγραφα που αναφέρονται εις την ζωή της κυρα-Βασιλικής και τον Πύργο (Κούλια).
Ήτοι μια μικρά βιογραφία της η οποία δημοσιεύθηκε το 1901 εις τον «ΝΕΟΝ ΑΙΩΝΑ», ένα πληρεξούσιον έτους 1830 των αδελφών Κίτζου, ένα πληρεξούσιον στα 1837 του Πύργου από τους αδελφούς Κίτζον και τον Π. Ράγκον και έναν λογαριασμόν εξόδων επισκευής του Πύργου υπό τον Κωνστ. Ζήση έτους 1831 κατ' εντολήν του Γ. Κίντζου.
ΝΕΟΣ ΑΙΩΝ Φυλλ. 60/έτος Β/9-9-1901
ΧΡΟΝΙΚΑ ΗΠΕΙΡΟΥ ΜΕΡΟΣ Γ' ΗΜΕΡΑΙ ΑΛΗ ΠΑΣΑ
Ἡ Βασιλικὴ ἦτο θυγάτηρ τοῦ ἐν τῇ Κωμοπόλει Πλεσιβίτσα τῆς Ἐπαρχίας Φιλιατρών, ἐγκρίτου πολίτου Κονταξή, ἀπὸ νεαρὸς ἡλικίας ἡ φήμη παριστᾷ αὐτὴν ὡς τὸ ὡραιότερον πλάσμα τῆς Ἠπείρου. Συγγενὴς τὶς ἐκ μητρὸς τῆς Βασιλικῆς, ἡ γραῖα Μαρίνα Τσάτσαινα, ἐκ κερδοσκοπικοῦ ὑπολογισμοῦ ἀγομένη, μετέβη ἕς Ἰωάννινα καὶ ἀνεκοίνωσεν ἕς τὸν Ἁλὴν τὴν ὕπαρξιν τοῦ μυροβόλου τούτου ἄνθους, οὗτινος ὑπεσχέθη νὰ συντρέξη τὴν ἀπαγωγήν.
Ὁ Βεζύρης ὑπεσχέθη αὐτὴ πλουσίαν ἀμοιβὴν καὶ ἀπέστειλεν Βοχαντζαρέους, οἵτινες παραλαβόντες παρὰ τῆς γραίας τὴν Βασιλικήν, τὴν εἶχεν αὐτή καλέσει εἰς τὸν οἶκον τῆς ἀπόντων τῶν γονέων τῆς, ἔφεραν αὐτὴν εἰς τὸν γυναικωνίτην, δωδεκαετῆ τότε οὖσαν.
Ὁ ταλαίπωρος πατὴρ τῆς ἀπαχθείσης σχεδὸν παρεφρόνησεν ἐκ τῆς λύπης τοῦ, αὐτή ὅμως ἀναπτυσσομένη ἐν χάριτι καὶ καλλονὴ πεπροικισμένη δὲ ὑπὸ νοημοσύνης καὶ συνέσεως, προσέκλυσε ταχέως τὴν προσοχὴν τοῦ Ἁλί, ἐγένετο ἑκοῦσα ἡ πρώτη εὐνοουμένη τοῦ, ἄγουσα καὶ φέρουσα αὐτόν, κατὰ βούλησιν. Ὅταν βραδύτερον ἐγένετο 18ετις ὁ Ἁλὴς τὴν ἐνυμφεύθη νομίμως, πλείστας δ' ὑπηρεσίας προσέφερεν αὐτὴ εἰς Χριστιανοὺς καὶ Ὀθωμανοὺς εἰς πολλὰς περιστάσεις κατορθώσασα καὶ ἀρκετοὺς νὰ διασώσῃ ἐκ τοῦ βρόχου τοῦ δημίου.
Παρόλας δὲ τάς προσπαθείας τῶν οἰκείων τοῦ Ἁλῆ ὅπως ἡ Βασιλικὴ ἐξωμόση αὐτοὺς ὄχι μόνον διετήρησεν τὸ θρήσκευμα τῆς ἀλλὰ καὶ μικρὸν ἐντευκτήριον οἴκου ἵδρυσεν ἐν τῶν γυναικωνίτῃ, ὅπου ἤρχετο ἱερεὺς καὶ ἱερουργεῖ.
Διηγοῦνται ὅτι ὅταν ἀπεφάσισεν ὁ Ἁλὴς νὰ τὴν νυμφευθῇ καὶ ἐπιμόνως ἀπῄτει παρ' αὐτῆς νὰ ἐξισλαμισθῇ, προσῆλθον αὐτή πρὸς τὸν Ἁλῆ μελανείμων καὶ φεροῦσα ἐπὶ τοῦ λαιμοῦ ἠρτημένον σταυρὸν μέλανα ἐπίσης. Γονυπετοῦσα δὲ πρὸ τοῦ Βεζύρη καὶ κρατοῦσα τὸν σταυρὸν τοῦ εἶπεν μετὰ θάρρους ὅτι μόνον τὸ σῶμα τῆς εἶναι ἰδικὸν τοῦ ἀλλὰ ἡ ψυχὴ τῆς ἀνήκει ὁλόκληρος εἰς τὸν Θεὸν τὸν πατέρα τῆς, ἐκ τοῦ ὁποίου οὐδεμία ἀνθρωπίνη δύναμις θὰ δυνηθῇ νὰ τὴν ἀποσπάσῃ.
Ἦτο δὲ τόσον θελκτικὴν ἐν τῇ μελανείμονι περιβολῇ καὶ τῇ θρησκευτικῇ ἐξάρσει ἡ καλλονὴ αὐτή ὥστε ὁ Ἁλὴς ἐν γοητείᾳ διατελῶν, ἀνήγειρεν αὐτὴν καὶ θέσας ἐπὶ τῶν γονάτων τοῦ, τὴν ἠσπάσθη διαβεβαιώνοντας ὅτι εἶναι ἐλευθέρα νὰ λατρεύῃ τὸν θεὸν τὸν πατέρα τῆς.
ΠΛΗΡΕΞΟΥΣΙΟΝ
Ἔχοντες ἐμεῖς τὰ ἀδέλφια κυρα-Βασιλική, Γεώργιος Σῖμος, Νικόλαος καὶ Ἰωάννης Κίτζος κοινὴν ὅλων μας τὴν περιουσίαν καὶ μὴ δυνηθέντες ἄχρι τοῦδε, ἕνεκα τῶν προλαβουσῶν ἀνωμαλιῶν νὰ προβλέψωμεν εἰς τάς διαφόρους ὑποθέσεις μας δοσοληψίας καὶ ἄλλα κοινὰ συμφέροντα μας, ἀπεφασίσαμεν ἐκ συμφώνου νὰ ἐπαναλάβωμεν καὶ διευθετήσωμεν αὐτάς, ἀναδεχόμενος εἰς ἐξ ἡμῶν τὸ τοιοῦτον βάρος, ἐπ' αὐτὸ τοῦτο λοιπὸν αὐτοπροαιρέτως συνεφωνήσαμεν ἡμεῖς κυρα-Βασιλική, Σῖμος, Νικόλαος καὶ Ἰωάννης καὶ διὸ τοῦ παρόντος ἰδιαιτέρου Γραμματέως ὅπερ θέλει ἔχει τὴν ἰσχὺν καὶ τὸ κῦρος, ἐν παντὶ τόπῳ καὶ κριτηρίῳ ἐκλέγομεν καὶ ἀποκαθιστῶμεν ἀπὸ τὴν σήμερον κύριον καὶ γενικὸν μας ἐπίτροπον τὸν ἕτερον ἀδελφὸν μας Καπετὰν Γεώργιο ὅστις καὶ δέχεται ἕς ὅλας τάς ὑποθέσεις καὶ προσταγὰς ἕς κινητὰ καὶ ἀκίνητα, ὅπως ἐνεργεῖ καὶ διευθύνει τὰ πάντα, διὰ τὸν ἑαυτὸν τοῦ καὶ δι' ἡμῶν ὡς ἤθελε γνωρίζει πρὸς τὴν κοινὴν ὠφέλειαν συμφερότερον. παραχωροῦντες δὲ ἡμεῖς αὐτοῦ πλήρη, ἀπεριόριστον ἐξουσίαν καὶ ἐξαιρέτως σκοπὸν ἔχοντες ἡμεῖς νὰ ἐκποιήσωμεν ἢ συναλλάξωμεν τὰ ὁποῖα ἕς Λάρισαν ἔχομεν οἱ ἀδελφοὶ Τσιφλίκια, τὸ μὲν ἕς Τρίκαλα λεγόμενον Βοεβόδα τὸ δὲ ἕς Θεσσαλίαν λεγόμενον (Γαρδίκι;) καθὼς καὶ νά λάβωμεν τὰ ὅσα χρήματα καὶ ἄλλα εἴδη εἰς ἡμᾶς ὅλους, ἀδελφῶν καὶ ἀδελφῆς ἀνήκοντα καὶ κρατούμενα κατὰ τούτης Ὑψηλῆς Πόρτας Σουλτάνον, ὡς διαλαμβάνει τὸ ἀνὰ χεῖρας μας κατάστιχον, τὸ ὁποῖον ἐπὶ τοῦτο ἤδη παραδίδομεν εἰς τὸν ἄνωθεν ἐπίτροπον μας, θέλομεν ὡσαύτως καὶ κατὰ τοῦτο νὰ ἔχῃ τὴν ἰδίαν πλήρη καὶ ἀπεριόριστον δύναμιν καὶ ἐξουσίαν ὁ αὐτὸς ἐπίτροπος μας κ. Γεώργιος Κίτζος οἷον τὰ μὲν δύο ἄνωθεν Τσιφλίκια νά ἐκποιήσῃ ἢ ἀνταλλάξῃ ἢ καὶ μέσῳ αὐτῶν ἀγοράσῃ ἄλλα πράγματα καθὼς ἤθελε ὠφελιμότερον, τὰ δὲ παρὰ τὸν Σουλτάνον χρήματα καὶ εἴδη νὰ ζητήσῃ καὶ λάβῃ αὐτὰ ἐξ ὀνόματος μας, μετερχόμενος διὰ τοῦτο ὁποιοδήποτε τρόπον ἢ μέσον καί... εἰσέτι ὅθεν ἡ χρεία τὸ καλέσῃ. Ὅθεν κατὰ συνέπειαν τῆς παραχωρηθείσας εἰς αὐτὸν πληρεξουσιότητος δίδεται νὰ παρουσιάζη ἀναφορὰς δέχεται κλπ.
Ἐν Μεσολογγίῳ τῇ
30/6/1830
Βασιλικὴ Κίτζου, Νικόλαος, Σῖμος, Γιάννης, Γεώργιος Κίτζος
ΠΩΛΗΤΗΡΙΟΝ
Ἐν Ἀγρινίῳ τῇ 2/4/1837 ἔτους παρουσιασθέντες προσωπικῶς σήμερον, ἡμέραν Τετάρτην καὶ ὥραν 5 π.μ. ἐνώπιον ἐμοῦ τοῦ Εἰρηνοδίκου Ἀγρινίου καὶ συμβολαιογράφου Ἀναστ. Εὐσταθίου εἰς τὸ ἐν τῇ οἰκίᾳ τοῦ Κωνσταντίνου Τρύγονον Γραφεῖον τοῦ Εἰρηνοδικείου οἱ κ. Γεώργιος Κίτζος, συνταγματάρχης, κάτοικος ἐνταῦθα καὶ ὁ Π. Ράγκος διοικητὴς Τριχωνίας κάτοικος ὡσαύτως ἐπὶ παρουσία δύο μὴ ἐξαιρετέων τοῦ νόμου μαρτύρων κ. Γεωργίου Λούλα καὶ Ἀθαν. Σπανοὺ ἐμπόρων ἀμφοτέρων καὶ κατοίκων ἐνταῦθα, οἱ ρηθέντες ὡμολόγησαν καὶ ἐζήτησαν νά γένῃ Συμβολαιογραφικὸν ὅτι ὁ εἰρημένος Γεώργιος Κίτζος δυνάμει τοῦ ἀπὸ 2/6/1830 πληρεξούσιον του διδόμενον παρὰ τῆς ποτὲ ἀδελφῆς τοῦ Βασιλικῆς καὶ τῶν ἀδελφῶν τοῦ (τοῦ ὁποίου ἀντίγραφον παρέπεται) καὶ τὸ ὁποῖον δυνάμει τῆς ὑπ' ἀριθ. 211/29 ἀποφάσεως τοῦ ἐν Μεσολογγίου δικαστήριον τῶν Πρωτοδικῶν ἔλαβε πλήρη δύναμιν τὸ δικαίωμα τῆς κατοχῆς τὸ ὁποῖο ἔλαβε ἐπὶ τοῦ Παλαιοῦ Πύργου ὁμοῦ μὲ τὴν περὶ αὐτοῦ Μάνδραν καὶ περιφέρειαν, κείμενον εἰς τὸ χωρίον Κατοχὴ τοῦ Δήμου Οἰνιάδος, ἐπισκευάσας καὶ τελειοποιήσας αὐτὸν δι' ἰδίων ἐξόδων ὡς φαίνεται σήμερα μὲ ὅλα αὐτά, δικαίωμα, ὕλην, κατασκευὴν κλπ. καὶ ὅ,τι ἄλλο προνόμιον, τὰ ἐπώλησεν σήμερα ἕς τὸν κ. Παν. Ραγκὸν εἰρημένον διὰ δρχ. 1.930, τάς ὁποίας ἔλαβεν ἐπὶ χεῖρας ὁ Γεώργιος Κίτζος, πωλητής, ἀμέσως καὶ ἀνελλιπῶς, καὶ νὰ ἀποξενεύεται ἀπὸ τοῦ νὰ ἤν αὐτὸς καὶ οἱ κληρονόμοι αὐτοῦ καὶ πάντες οἱ συγγενεῖς τοῦ ἀπὸ τὸν πωληθέντα πύργον καὶ νὰ εἶναι τοῦ λοιποῦ ὁ ἀγοραστὴς Πάν. Ράγκος πάντα ἀνενόχλητος. Οὕτως ἐγένετο τὸ παρόν πωλητήριον τὸ ὁποῖον ἀναγνωσθὲν μεγαλοφώνως καὶ εὐκρινῶς ἐνώπιον πάντων τῶν εἰρημένων, ὑπεγράφη κατὰ τοὺς ὅρους τοῦ ἄρθρου 185 τοῦ Συμβολαιογραφικοὺ Νόμου.
Ὁ Πωλητὴς
Γεώργιος Κίτζος
Ὁ Ἀγοραστής
Πάν. Ράγκος
Οἱ Μάρτυρες Γ. Λουλάς, Ἀθ. Σπανὸς
Εθν. Κτημ. Φ. Α1/17-1844
ΠΥΡΓΟΣ ΚΑΤΟΧΗΣ
Πιστοποιῶ τῇ καθαρᾷ συνειδήσει ὁ ὑποφαινόμενος Κωνσταντῖνος Ζήσης, Ἀρχιτέκτων, ὅπου ἐδούλευσαν εἰς Κατοχήν, εἰς τὸν Ἐθνικὸν Πύργον, ἀπ' ἀρχῆς ἕως ὅπου ἐδούλευσα εἰς Κατοχήν, εἰς τὸν Ἐθνικὸν Πύργον, ἀπ' ἀρχῆς ἕως οὗτος ἐτελείωσεν ἡ οἰκοδομή, διὰ διαταγῆς τοῦ Γενναιοτάτου Στρατηγοῦ κυρ. Γεωργίου Κίντζου, κατὰ τὴν ἀνὰ χεῖρας τοῦ διαταγὴ παρὰ τοῦ εὐγενεστάτου ἐκτάκτου Ἐπιτρόπου τῆς Δυτικῆς Ἑλλάδος κυρ. Κωνσταντίνου Ράδου, ὅτι σήμερον ἐθεωρήσαμεν παστρικὸν τὸν λογαριασμὸν καὶ ἀκριβῆς ἡ ποσότης τῆς οἰκοδομῆς τὸν Πύργον γροσιῶν ἐννέα χιλιάδων ἑκατὸν δύο καὶ παράδες 10 (9.102) καὶ 10 ὡς ἑπομένως φαίνεται ὡς πρὸς ἐν συμφωνημένον, καθὼς ἀκόμη ὅτι ἔλαβον παρὰ τοῦ (ἀξιότιμου;) αὐταδέλφου τοῦ κ. Σῖμου Κίντζιου ἕτερον τὸν λογαριασμὸν τῶν ἡμεροδουλίων μοῦ καὶ τῶν ὑπὸ τὴν ὁδηγίαν ἐπιλοίπων μαστόρων, δαβαντζήδων καὶ κτιστάδων καὶ οὕτως... ἐκκρεμεῖ εἰς χεῖρας τῶν. Ἐπιτελοῦς τοῦ λογαριασμοῦ ἰδιοχείρως μοῦ ὑποσημειούμεθα.
|
γρόσια. |
| Ἀπὸ Μαστρογεώργη γιά τὴν Κερσίαν ἀπὸ Κάμπερ
|
2784
|
| 100 σανίδες τριετεῖς διὰ ρεγίνας 2
|
405
|
| Ναῦλα καὶ κουβαλικὰ
|
25
|
| 42 ὁμοίας (σανίδας) πρὸς γρόσια 4.50
|
189
|
| Ναῦλα καὶ κουβαλικὰ
|
20
|
| Καρδιὰ καὶ διάφορα σιδερικὰ
|
672,20
|
| 8 κλειδωνιὲς διὰ τάς πόρτας καὶ παράθυρα
|
76,90
|
| Σύνολον |
4172.10
|
| 1192 Δία ἀσβέστη ἀπὸ Ἀνατολικὸν
|
119.80
|
| καὶ κεραμικὰ καὶ (γύψο;) |
60.20
|
| καὶ Τραγόμαλα
|
25
|
| 10 χιλιάδες κεραμίδια πρὸς γρόσια 51
|
510
|
| καὶ ἐργατικὰ
|
58
|
| Διὰ δύο ἄλογα ποῦ ἐκουβαλοῦσαν κεραμίδια χῶμα καὶ
νερὸ
|
300
|
| Διὰ 4 ἀνθρώπους ὅπου ἐκουβαλοῦσαν ξυλικὰ, κεραμίδια καὶ δι' ἄλλες δουλειὲς τῆς οἰκοδομῆς καὶ ἐχρησίμευσαν, ἔγιναν ἡμεροδούλια 5,7 ἀνθρώπων πρὸς 4,100 τὸ καθὲν ἐκ τῶν τεσσάρων γρόσια 50 μ καθ' ἑκάστην ἡμέραν
|
570
|
| Τὸν περατάρη καὶ τὸ ἄτομον ὅπου ἐκουβαλοῦσαν
|
77
|
| Τὸν Μαστροκώστα Ζήση δι' ὅλα τὰ ἡμεροδούλια
|
2909
|
| τὸν (Μάγειρα;) ὡς καὶ τῶν μαστόρων
|
300
|
| ἔτσι γρόσια
|
* 9101.30
|
| Κατοχὴ τῇ 2 Αὐγούστου 1831 Κωνσταντῖνος Ζήσης Ἀρχιτέκτων βεβαιῶ τὰ ἄνωθεν ἔπειτα ξοδευμένα
|
|
| Ἀκόμα εἰς τὸ μαγαζὶ γρόσια ξοδευμένα
|
230
|
| Εἰς τὸ ἀχούρι ἀλόγων
|
300
|
| Εἰς κεραμίδια χιλιάδες δύο πρὸς γρόσια 100, μαστόρων πληρωμὴ ψωμίου
|
300
|
| Εἰς τὸν τοῖχον ὅπου ἔφτιασα
|
36
|
| Σύνολον
|
9967.30
|
Κατεχωρήθη τῇ 11η Ἰουνίου 1834
Ὁ Δημογέρων τῆς Κωμοπόλεως Κατοχῆς
Ἰωάννης Βάλβης
*. *. Σημείωση ἐνῶ πιὸ πάνω γράφει 9102.20.
Ἀποδεικτικῶν ἐπιδόσεως εἰς τὸν εἰσαγγελέα τῶν ἐν Μεσολογγίῳ Πρωτοδικῶν, τῆς ἀπὸ 10/3/1914 ἀγωγῆς τοῦ Ἐκκλησιαστικοῦ Ταμείου, κατὰ τοῦ Γεωργίου Γ. Λάκκα πρώην κατοίκου Ποδολοβίτσης καὶ ἤδη ἀγνώστου διαμονῆς.
Ἐν Μεσολογγίῳ σήμερον τῇ 26η Μαρτίου ἔτους 1914, ἡμέραν τῆς ἑβδομάδος Τετάρτην καὶ ὥραν 9 π.μ. ὁ ὑποφαινόμενος δικαστικὸς κλητὴρ τῶν ἐν Μεσολογγίῳ Πρωτοδικῶν κ. Π. Στελλάτος τῇ ἐγγράφῳ παραγγελία τοῦ I. Μιχαλακόπουλου, πληρεξουσίου δικηγόρου τοῦ Ἐκκλησιαστικοῦ Ταμείου ἀντιπροσωπευόμενου ὑπὸ τοῦ Ὑπουργοῦ τῶν Οἰκονομικῶν, κατοικοεδρεύοντος ἐν Ἀθήναις, μετέβην καὶ ἐπέδωκα πρὸς τὸν Εἰσαγγελέα τῶν ἐν Μεσολογγίῳ Πρωτοδικῶν τὴν ἀπὸ 10/3/1914 ἀγωγὴν τοῦ ρηθέντος Ἐκκλησιαστικοῦ Ταμείου διὰ τὴν κατὰ νόμου ἐπίδοσιν ταύτης πρὸς τὸν καθ' οὐ αὐτή Γεωργίου Γ. Λάκκα κατοίκου Ποδολοβίτσης καὶ ἤδη ἀγνώστου διαμονῆς ἀπευθυνόμενη ἐνώπιον τῶν ἐν Μεσολογγίῳ Πρωτοδικῶν, ἐνωπίων τῶν ὁποίων καλεῖ τὴν καθ' οὐ αὐτή ἀντιδίκου τοῦ εἰς ἐμπρόθεσμον συζήτησιν τῆς καὶ αἰτεῖται τὴν παραδοχὴν τῆς ἀγωγῆς τοῦ τούτης καὶ νὰ ὑποχρεωθεῖ ν' ἀναγνωρίσει κύριον καὶ διακάτοχον τοῦ ἐν τῷ ἱστορικῷ ταύτης περιγραφόμενον ἐπίδικον κτήματος τοῦ Ἐκκλησιαστικοῦ Ταμείου καὶ διετάχθη ἡ βιαία ἐκ τούτου ἀποβολὴ τοῦ ἀντιδίκου καὶ ἡ ἐπ' αὐτοῦ ἐγκατάστασίς του καὶ νὰ ὑποχρεωθεῖ ὁ ἀντίδικος νὰ πληρώσῃ πρὸς τὸ δημόσιον Ταμεῖον, λόγῳ εἰσοδήματος δραχμὰς 20 ἐτησίως ἀπὸ τοῦ ἔτους 1874, ἀνερχομένων μέχρι τῆς ἀγωγῆς εἰς δραχμὰς 800 κλπ.
Ὁ Λαβῶν Εἰσαγγελέας (Τ.Υ.)
Ὁ Κλητὴρ Κ.Π. Στελλάτος
(Πηγή: ΦΕΚ 73/17-4-1914 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ)
Έρευνα του πρώην Γραμματέα της Αδελφότητας M. Σκουτέρη